List’o’Mania

Nu het eindelijk herfst is geworden, is het doorgaans tijd voor introspectieve muziek.
Gevallen blad, muziek.
Haard aan of, bij gebrek daaraan, de verwarming hoger. Mistroostigheid alom. Tijd voor een nieuw album van Damien Rice. Of Sufjan Stevens. Van dat soort. Persoonlijk houd ik het dan bij Nick Drake. Maar die kan eigenlijk altijd wel.

Traditioneel is het nu ook weer de tijd van de lijstjes. Muziek liefhebbers zijn gek op lijstjes. Hoewel, die verkleinvorm kan er tegenwoordig wel vanaf. Vroegguh, was alles zeker niet beter. Wel overzichtelijker. Aan het eind van het jaar een overzicht van de best verkochte singles van dat betreffende jaar, en zo ergens rond of op Hemelvaart de top 100 Aller tijden (later de Hemelse 100). Kon ook behapbaar in een (1) dag afgewerkt worden. Net voor 18.00 uur de nummer 1, en dan over tot de orde van de dag.

Zo is het al lang niet meer. Het begon er mee dat er meerdere vormen van de Top-40 ontstonden, dus meer jaar lijsten. Maar dat was nog altijd af te werken in 1 dag. Toen, toen was er opeens Arrow Rock Radio. Helemaal zeker weten doe ik het niet, maar ik meen dat dit station als eerste het jaar afsloot met een "rock' 500. Dus, een 5 dagen durende countdown, die bovendien als service voor de luisteraar een week later nog eens ongewijzigd herhaald werd en wordt. Een evenement, dat moet gezegd. Want in deze lijst hoor je ook muziek die de reguliere programmering niet zo vaak haalt.
Sinds eind 1999 is de lijst-gekte echter volkomen los. Radio 2 programmeurs hadden het lumineuze idee vlak voor de eeuwwisseling een Top 2000 te programmeren. Heel aardig.
Heel aardig? Het bleek een waanzinnig succes. Door deze pakweg 2 weken durende continue programmering behaalde Radio 2 in december 1999 een marktaandeel in luisterdichtheid, dat sinds het verdwijnen van de draadomroep niet meer was gekend. Zelfs het onverslaanbaar geachte non-stop-Kerst-format van Sky Radio (jaren lang Numero Uno) legde het af. Sindsdien is de Radio 2 Top 2000 niet meer weg te denken uit december. Ondanks het volslagen gebrek aan relevantie. Een mooi marketing succes dat als spin-offs weken van de 70’s, 80’s enzovoorts kreeg. Dat kon natuurlijk niet zo blijven. Succes doet immers volgen. En zo turfde ik december vorig jaar naast de 500 van Arrow en de 2000 van Radio 2 ook al een een Veronica Top 1000, een City FM Top 1000, en dit jaar is er de overtreffende trap van Radio 10 Gold. De Radio 10 Gold Top 4000. En al die lijsten blijken samengesteld door de luisteraars. Lamenielache.

Ik verstond overigens de eerste keer Top 10.000 en moest toen wel lachen. Maar dat vergaat je op internet snel. Er blijkt een Mi Amigo Top 10.000 te bestaan. Ik dacht dat die zender al lang in het ruime sop ten onder was gegaan. Niets blijkt minder waar. Ze hebben die 10.000 ‘plaatjes’ overigens in de zomer uitgezonden. Ze zijn er maar wat trots op. 2 maanden lang hebben ze er de dagprogrammering mee kunnen vullen en staan nu in het Guiness Record boek. Gefeliciteerd nog hoor. Hoeveel mensen zouden hem hebben afgeluisterd? Dat is pas een prestatie.
Ik kon het niet laten. Even kijken wat er op nummer 1 staat. En ja hoor, of het nu een Top 100 of Top 10.000 is, de nummer 1 staat bij voorbaat vast. Nou, de top 10 dan.

Daarom ben ik zelf lang geleden gestopt met het luisteren naar de laatste uren van zo’n lijst. Je kunt hem dromen en door de jaren heen verandert die droom in een nachtmerrie. Soo Saai. Vooral die populair geworden ballads van rock bands. Ik bedoel maar, Metallica mag er van mij best staan, maar alsjeblieft niet met 'dat' nummer.
Nee, dan de onderkant van een lijst, of het begin meestal. Daar valt nog wat te beleven. Daar worden de stoffige uithoeken van de geest opeens weer gekieteld door verloren geacht (jeugd) sentiment. Of simpel een paar a-commerciele nummers (?).
Daarvoor ben je vandaag de dag niet meer afhankelijk van een Top-nogwat. Dankzij stations als Arrow en, meer nog, Kink en wat er online te vinden is, bijvoorbeeld bij 3voor12.
Maar goed, als al die Top-Zoveels in 1 en dezelfde maand vrijwel tegelijkertijd worden uitgezonden, dan haalt er nog altijd - per definitie - 1 station het hoogste marktaandeel. De spoeling wordt echter dun. Bij Arrow hebben zij dat dit jaar goed opgepakt. In de eerste plaats hebben zij Oktober in de programmering nog belangrijker gemaakt.

Rocktober. Bestond al maar de maand hangt nu geheel aan elkaar van lijsten en lijstjes. En bovenal zend het station – als noviteit – de nu eenmaal traditionele 500 dit jaar ‘at random’ in december uit. Hoor je Bohemian Rapsody ergens op een plek als 298 of 297. Kijk, dat is dan verrassend. Andersom zou je natuurlijk ook kunnen betogen dat Arrow het hele jaar niets anders doet dan die 501 ‘at random’ uitzenden. Dat zou Hidde dan weer kwalificeren als ‘zuur’.

Nu vooruit dan. Nog even terug naar de luisteraar als samensteller van lijsten. Dat zijn er niet zoveel. Een paar honderd? Dan kom je met 500 misschien nog aardig weg. Maar 2000? Als Radio 2 – en Veronica – dan ook nog eens alleen de mogelijkheid bieden te kiezen uit een voorgekookte lijst, dan weet je zeker dat er weinig verrassingen te verwachten zijn. Een goed georganiseerde fanclub ‘rules’. Dat lijkt dit jaar, tijdens Rocktober, de Led Zeppelin fanclub weer eens aardig gelukt. Klik er de lijsten maar eens op na. Alleen in de ‘bubbeling under’ zijn er verrassingen. Robert Wyatt! Zanger. En pure verbazing. Waar is Jack Bruce? Onvindbaar in de categorie bassisten. Terwijl die op 1 zou moeten staan.

Lijsten. Heerlijk. Hemels en Hels tegelijkertijd.